Warsztat

Replika (po lewej) i oryginał (po prawej)

Zaobserwowałem,  że często spotykane są zbiorniki oleju „dużych OSL” z uszkodzonym (przez odkręcanie przecinakiem) lub brakującym filtrem. W jego miejscu występuje w wielu wypadkach różnej konstrukcji i kształtu dorobiony korek. Prawdopodobnie powodem tych przeróbek była konieczność zastosowania w miejsce uszkodzonego oryginalnego kranika olejowego takiego jaki był akurat pod ręką, często z całkowicie innym gwintem. O siatce filtrującej mało kto już wówczas pamiętał, a przecież to ważny element układu smarowania silnika. W moim motocyklu było podobnie, korzystając więc z wypożyczonego oryginału postanowiłem wykonać jak najbardziej zbliżoną do oryginału replikę.

Przed wykonaniem podstawy filtra należy ustalić jaki typ jest właściwy dla naszego motocykla. W modelu OSL występowały bowiem conajmniej trzy wersje filtrów oleju:

• z otworem na kranik prosty calowy G1/4” (gwint rurowy walcowy), nr kat. 59572 – stosowany do 1937-go roku (do masz. nr: 1025080 / 237263)
• z otworem na kranik prosty metryczny M14x1,5, nr kat.  97566 – stosowany w latach 1937-1938 (od masz. nr: 1025080 / 237263)
• z mocowaniem do kranika kątowego mocowanego na mufkę M16x1, nr kat. 101053 – w modelu 351 OSL od 1939-go roku (instalacje olejowe z wężami elastycznymi w miejsce rurek) oraz w modelu 601 OSL.

Napęd prędkościomierza realizowany jest za pomocą przekładni zębatej, w tym przypadku jest to przekładnia ślimakowa. Aby zapewnić odpowiednie warunki pracy przekładni, należy doprowadzić do niej smar oraz zabezpieczyć przed zanieczyszczeniami. Usytuowanie napędu na kole motocykla powoduje, że uszczelnienie tego miejsca ma tak duże znaczenie.

Jak do tej pory nie zauważyłem żeby w komplecie lub osobno ktokolwiek oferował uszczelniacze. Oryginalne obudowy, które czasem można zakupić, przeważnie też już ich nie posiadają. Podyktowane jest to zapewne tym, że fabryczne uszczelnienia wykonane były z filcu, a ten materiał pod wpływem czasu i różnego rodzaju środków smarnych uległ zniszczeniu. Średnice uszczelnienia (57x69x7) są na tyle nietypowe, że nie da się dobrać odpowiedniego uszczelniacza dostępnego na rynku.

Poniżej chcę zaprezentować dwa rozwiązania problemu z uszczelnieniami obudowy napędu licznika. 

Produkcja sprzętu na potrzeby wojska rządzi się nieco innymi prawami, niż produkcja cywilna i ma niewiele wspólnego z zasadami rachunku ekonomicznego. Wojsko zawsze stawiało wysokie wymogi jakościowe, związane z użytkowością i niezawodnością sprzętu, mniejszą uwagę zwracając na sposób jego wykończenia. Zasady te obowiązywały również w przypadku motocykli produkowanych na potrzeby armii niemieckiej podczas II wojny światowej.

W obróbce mechanicznej metali i ich stopów technicznych stosowanych w konstrukcjach, stosowane są liczne technologie skrawania. Do obróbki tego typu zaliczamy: wiercenie, gwintowanie, rozwiercanie, toczenie, frezowanie, szlifowanie, struganie i przeciąganie, przecinanie za pomocą pił ręcznych i mechanicznych, piłowanie. Ogólnie można powiedzieć, że są to wszystkie obróbki polegające na zdejmowaniu warstwy materiału, w celu nadania właściwych wymiarów lub jakości powierzchni, za pomocą narzędzi skrawających.

W obróbce warsztatowej tego typu, oprócz samych urządzeń, narzędzi i podstawowych parametrów obróbki, istotne jest stosowanie środków smarujących i chłodzących. Przedstawiam tabelę zamieszczoną w "Poradniku Warsztatowca Mechanika" oraz kilka własnych uwag, co do zastosowania chłodziw i środków smarnych podczas wiercenia i gwintowania.

Wbrew pozorom, stosowanie tych środków wydatnie poprawia jakość uzyskanych powierzchni, ułatwia przebieg samego procesu skrawania, jak również przedłuża żywotność narzędzi skrawających. Myślę tym samym, że informacje niżej podane ułatwią niektóre operacje, wykonywane podczas remontu motocykla, przy własnoręcznym dorabianiu lub regenerowaniu części.

Rodzaj materiału	Sposób obróbki
	wiercenie i pogłębianie	gwintowanie	rozwiercanie	toczenie	frezowanie	szlifowanie	struganie	przeciąganie
stal	S, M, E	E, O	E, M, O	E, S, M	E, M, S, O	S, E, O	X, E, O	E, M, O
żeliwo	X, E, N	X, N, O	X, O	X, S, E	X, S, E	X, S	X, O	X, O
brąz	X, E	S, O	E, O	X, E	S, E, O	E, O	X	X
stopy aluminium	E, O+N	O	O	E, O	N, O+N	O+N, N	E, N	O
Objaśnienia oznaczeń: X - skrawanie na sucho, E - emulsja olejowa, M - roztwór wodny mydła, O - olej roślinny lub mineralny, S - roztwór wodny sody, N - nafta

Kilka uwag praktycznych:

• do gwintowania używać oleju roślinnego;
• jak nie masz pod ręką chłodziwa nie używaj wody, lepsza jest ślina;
• posmarowanie chłodziwem brzeszczotu, przy ręcznym przecinaniu piłką przedłuża jego żywotność, szczególnie przy cieciu materiałów grubości powyżej 8 mm.

Przepis na emulsję uniwersalną - sprawdzoną w praktyce: Do metalowego garnuszka wlać ok. 50 ml wody i zestrugać mydła na gęsto. Na drugi dzień zagotować (łatwo może wykipieć!), po ostygnięciu dolać ok. 5 ml oleju roślinnego lub wazelinowego, ubić z tego kogel-mogel, następnie rozcieńczyć zimną wodą do konsystencji rzadkiego kisielu. Ilość oleju można zwiększyć, zwiększą się wówczas właściwości smarujące.

 

Niech się lekko wierci i łatwo gwintuje!

CeRaMik